anja hannema, gemeente eindhoven: eurekarail krachtige lobby

“Allereerst”, zegt ze, “zijn we in Eindhoven superblij met het besluit om een directe treinverbinding te realiseren tussen Eindhoven en Düsseldorf. De handtekeningen zijn gezet. Zonder meer een verdienste van EurekaRail, durf ik wel te stellen. Echter, het lijkt wel alsof het proces nu stokt. Om een echt efficiënte en snelle verbinding aan te bieden, moet het spoor tussen Dülken en Kaldenkirchen op Duits grondgebied nog verdubbeld worden. Ook moeten in Duitsland nog diverse systemen aangepast worden. Ik he het gevoel dat dat nu niet zo snel gaat. Misschien hadden we als EurekaRail toch wat meer druk kunnen zetten.”

Duitsland

Eindhoven lobbyt al jaren voor een internationale treinverbinding met het Duitse achterland. De snel groeiende top technologische regio met aansprekende bedrijven en instituten als ASML en de Technische Universiteit trekt steeds meer Duitse talenten aan. Andersom is de behoefte aan samenwerking met Duitse kennisinstituten groot. “Klopt”, zegt Anja Hannema. “Düsseldorf is in dat verband belangrijk, maar we maken ons ook sterk voor een snelle verbinding tussen Heerlen en Aken. Eindhoven komt dan precies in het midden van de as Den Haag-Aken te liggen met connecties op de Hoge Snelheidstreinen en wordt zo nog internationaler. Ook het traject Heerlen-Aken wacht nog steeds op volledige elektrificatie en spoorverdubbeling. Net trouwens als de lijn Weert-Hamont-Antwerpen, ook weer interessant voor Eindhoven. De intenties zijn uitgesproken, nu hoop ik ook dat de betrokken partijen doorpakken. Het lijkt erop dat het tempo hapert.”

Budget

Anja Hannema zegt het niet met zoveel woorden, maar ze mist de lobbykracht van EurekaRail. “Ik kan wel zeggen dat we in drie jaar flinke voortgang geboekt hebben. EurekaRail had toch een bepaalde kracht. Een club met een eigen budget en alle relevante partijen aan  tafel. Uit drie landen mét de ministeries. Met een eigen budget, onder meer Europees geld, konden we ook samen beslissingen nemen zonder meteen terug te moeten naar de eigen achterban, in mijn geval Eindhoven. We hebben samen beslissingen genomen die breed gedragen werden. En waarmee we bij de subsidiërende nationale partijen iets hebben afgedwongen. Niet gemakkelijk, want bij grensoverschrijdende projecten is het natuurlijk altijd de vraag wie wat betaalt en wat het oplevert. Overheden, ook in Den Haag, kijken in eerste instantie naar binnenlandse investeringen. Meebetalen aan projecten over de grens ligt gevoelig. Grote vraag voor ons was steeds: hoeveel interesse is er voor en internationale verbinding? We hadden geen nauwkeurige, grensoverschrijdende verkeersmodellen. Dat maakt het maken van reizigersprognoses lastig. Toch is het ons gelukt om een aantal mooie projecten los te trekken.”

Uitdagingen

Waarmee ze niet wil zeggen dat alles van een leien dakje ging. “Nee, zeker niet. Er zaten veel verschillende partijen aan tafel met verschillende achtergronden en culturen. Er zijn zo veel technische uitdagingen, zoveel verschillende systemen op het gebied van beveiliging, voltage, materieel, enzovoort. Financiering is in elk land anders. Nee, het waren intensieve jaren waarin wel heel veel geleerd heb. Rekening houden met elkaar, luisteren, compromissen sluiten. En knopen door te hakken. Ik vind toch dat we internationaal treinen beter op de kaart hebben gezet. Zonder een zelfstandig en onafhankelijk opererende organisatie was dat niet gelukt. Dat is misschien de belangrijkste conclusie: zet een aparte organisatie neer met alle relevante partijen, dan kom je het verst.”

Actief

Het liefst zou Anja Hannema EurekaRail weer in een meer actieve rol zien. “Juist nu hebben we de wind mee. Internationaal treinen in plaats van vliegen krijgt meer aandacht in de publieke opinie. Uiteraard omdat we echt iets moeten doen tegen klimaatverandering. Treinen is veel duurzamer, veroorzaakt veel minder uitstoot. Tegelijk groeit de mobiliteit. Misschien is het slotsymposium een eerste aanzet voor een vervolgstap. EurekaRail is toch een krachtig lobby gebleken. En er moet nog zo veel gebeuren.”